An example search has returned 50 entries

’Ayóo łį́į́’ sh naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah!

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I

’Áádóó shą’?

and.then Q

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R
listenloadingplaying

When I go to Salt Lake, I will climb mountains again.

-ch’a

scold

-ni

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’ééh jiyáán hooghangóó dah dii’ągo shee nikihoníłt.

watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-start-rain.P
listenloadingplaying

When I set out for home with the melon it started to rain on me.

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-away mud 3-into 3-go.P-GO just fail in.vain 3-1-act.P

Da’ Ron saad neiiłkaah?

Q Ron word 3-3-investigate.I
listenloadingplaying

Is Ron studying words?

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI
listenloadingplaying

Do you know me?

daats’í

listenloadingplaying

particle for perhaps

dadiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.P

dah

listenloadingplaying

up (at an elevation), off (as in starting off), static (holding)

daohshóóh

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.I

Dá ák’ehdi shizhé’é bił nishishnish j́į́į́dą́ą́. (YM 1968: 598)

Plant.field-at 1-father with 3-1-worked.P today.past
listenloadingplaying

I worked in the field with my father today.

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

deidooyį́į́ł

pl-3DO-3dpl-eat.it.F

Dibé yázhí bitsį’ bíchą́ yídéeshni’.

lamb 3-meat 3-crave 3-addicted.NP

didazhdiłjeeh

pl-3DO-4dpl-start.fire.I

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

Doo choshijooł’į́į́’ le’ ’át’éégóó sh hóyéé’.

NEG 3-1-make.use.O proof.against-NEG 1-with lazy.NI

doo deighánígóó

Doozhǫǫgo da’ííłta’ígíí t’éiyá yá’át’éehgo naanish bá dahólǫ́.

satisfactory pl-3-study.P-NOM only 3-good.N-GO work 3-for pl-3-exist.NI
listenloadingplaying

Only the people with a decent education have good jobs.

Dzi’izí bikee’ náásxis nít’éé’ bił daalkaałí baa’íí’á.

bicycle 3-tire 3-3-turn.Prog past nail 3-into-3-extend.NP

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

haa yídéetą́ą́’

listenloadingplaying

how deep is it

haashgéésh

3DO-1-cut.it.out.I

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

haiilgizh

3DO-1dpl-cut.it.out.P

haiilgéésh

3DO-1dpl-cut.it.out.I

Háádę́ę’shą’ díí ch’ah nizhóní léi’ naa yílts’id?

where-from-Q DEM hat 3-beautiful.NI INDEF 2-to 3-move.air.SRO.P

K’ad cháshk’eh góyaa tó deg ’anool’ąął.

now wash area-down water up 3-move.Prog
listenloadingplaying

The water level is rising now down the wash.

K’ad niba’ sédáa dooleeł.

now 2-wait 1-sit.SPN FUT

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P
listenloadingplaying

What did Mary buy?

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

Naakaii Bito’gi béégashii bee łá’í ’ídlínígíí bee ’anishtah.

mexican water-at cow 3-with one-unify.P-COMP 3-with 1-among.NI
listenloadingplaying

I’m a member of the Mexican Springs Cattle Association.

Naakaii bizaad jółta’ le’ dzinízingo dzizdá.

mexican language 4-read.I wish 4-wish.O-GO 4-sit.P
listenloadingplaying

She is wishing he could read Spanish.

Nahółtą́ą́’ laanaa t’óó daniidzin.

rain hope just pl-3pl-want.O
listenloadingplaying

We wish it would rain.

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nichidíshą’ háadi nííníłbą́ą́z?

2-car-Q where-at 3-2-park.P

Nidlóóhísh doodaii’ dooísh nidlóoh da?

2-cold.I-Q or NEG-Q 2-cold.I-Q NEG

Nihá naazíinii bił neikai.

our leaders 3-with 3pl-1pl-go.P
listenloadingplaying

We are with our representatives.

Sáanii ’éétsoh bi’oh ’ádaníłtso.

women coat 3-less.than indef-Pl-3.size.N

Shighandóó ha’a’aahjígo ’ahidiildzis dóó ’ákóyaa bida’atiin.

1-house-from east-to-GO join-together-canyons and there-down 3-off-road

Shileechąą’í halǫ́ǫ́ ńt’éé’ są biis.

1-dog have past old.age 3-die.of.P
listenloadingplaying

I used to have a dog but it died of old age.

Shiyáázh Damóogo ’índa ’áádę́ę́’ nídeesdzá

1-son Sunday.GO will.be from 2-returning.F
listenloadingplaying

My son will be returning on Sunday.

t’óó

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

Yiską́ągo daats’í doodaii’ naakiiską́ągo daats’í dah dideeshááł.

tomorrow.GO maybe either two.tomorrow-GO or start.off 1-start.go.F

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R